CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş dahil pek epeyce siyasetçi toplumsal medya hesabından Sivas Kongresi’nin 103. yıl dönümüne ait bildiri yayınladı.
”Bizim gayretimiz, Cumhuriyetimizi demokrasi ile taçlandırmak için sürüyor.” diyen Kılıçdaroğlu’nun bildirisi şöyleki:
“Milletin kayıtsız kuralsız egemenlik isteğini ve çaba kararlılığını simgeleyen Sivas Kongresi’nin 103. yılında; başta Büyük Liderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, kurtuluş gayreti veren kahramanlarımızı minnetle anıyor, aziz anıları önünde hürmetle eğiliyorum. Onlar; yılmadılar, çabadan asla vazgeçmediler ve Türkiye Cumhuriyetimizin temellerini attılar… Bugün de tıpkı ruh ve kararlılıkla bizim çabamız, Cumhuriyetimizi demokrasi ile taçlandırmak için sürüyor. Başaracağız!”
‘KURTULUŞ UĞRAŞIMIZIN EN DEĞERLİ KİLOMETRE TAŞLARINDAN…’
Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, toplumsal medya hesabından paylaştığı iletisinden şunları söylemiş oldu:
”Kurtuluş gayretimizin en kıymetli kilometre taşlarından, Cumhuriyetimizin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi’nin 103. yıl dönümü kutlu olsun. Gazi Mustafa Kemal başta olmak üzere kongre üyelerini ve tüm Kurtuluş Savaşı kahramanlarını rahmetle anıyorum.”
‘BUGÜN YOLUMUZ BİREBİR FİKİRLERLE AYDINLANMAYA DEVAM EDİYOR’
Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
”Kurtuluşumuza ışık tutan fikirlerin hayat bulduğu Sivas Kongresi’nin üzerinden tam 103 yıl geçti. Bugün yolumuz tıpkı fikirlerle aydınlanmaya devam ediyor.
Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm Ulusal Gayret kahramanlarımızı minnetle anıyorum.”
‘BU MİLLET İSTİKLÂLSİZ YAŞAMAMIŞTIR, YAŞAYAMAZ VE YAŞAMAYACAKTIR.’
İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
”‘Bu millet istiklâlsiz yaşamamıştır, yaşayamaz ve yaşamayacaktır.’
Sivas Kongresi’nin 103. yıl dönümünde Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü, aziz şehit ve gazilerimizi hürmetle anıyorum.”
‘BAŞTA GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK OLMAK ÜZERE TÜM KONGRE ÜYELERİNİ RAHMET VE MİNNETLE ANIYORUM’
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
‘’Ulusal kurtuluş çabasına ışık tutan Sivas Kongresi’nin 103’üncü yıl dönümünü kutluyor, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm kongre üyelerini rahmet ve minnetle anıyorum.’’
‘VATANIN BÜTÜNLÜĞÜ VE BAĞIMSIZLIĞI HER ŞEYİN ÜSTÜNDEDİR.’
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, toplumsal medya hesabından paylaştığı iletisinden şunları söylemiş oldu:
‘’’Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı her şeyin üstündedir.’
Manda ve himayenin reddedildiği, ulusal egemenlik teriminin tüm ulusa yayıldığı, Sivas Kongresi’nin 103. yıl dönümü kutlu olsun.
Ulu Liderimiz Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını rahmet ve minnetle anıyorum.’’
‘MİLLİ ÇABAMIZIN TÜM KAHRAMALARINI ŞÜKRANLA ANIYORUM’
DEVA Partili Mustafa Yeneroğlu, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
Bugün Pendik ilçe teşkilatımızla birlikte Pendik Sivaslılar Derneği’nin Sivas Kongresi’nin yıl dönümü münasebetiyle düzenlediği programa katıldık.
İşgalden kurtuluşun temellerinin atıldığı Sivas Kongresi’nin 103.yılında Ulusal Çabamızın tüm kahramalarını şükranla anıyorum.’’
SİVAS KONGRESİ HAKKINDA
Büyük Lider Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Samsun’da başlatmış olduğu ulusal kurtuluş çabasını Amasya’dan daha sonra, 27 Haziran 1919’da “güvenilir kent” olarak gördüğü Sivas’a gelerek sürdürdü. Sivas’ta yapılan görüşmede ülkenin durumu görüşülerek en kısa vakitte kentte ulusal bir kongre yapılmasına karar verildi.
Mustafa Kemal Paşa, Erzurum Kongresi’ne katılmak üzere Amasya’dan ayrılarak 27 Haziran 1919 günü Sivas’a geldi ve halk tarafınca coşkuyla karşılandı.
Sivas’a 2 Eylül 1919 günü bir daha gelen ve 18 Aralık 1919’a kadar burada kalan Mustafa Kemal Paşa ve birlikteindeki heyet tarafınca 4 Eylül 1919 perşembe günü saat 14.00’te bugünkü Atatürk ve Kongre Müzesi binasında, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi yapıldı.
Mustafa Kemal Atatürk, tarihi kongrenin değerini “Burada bir milletin kurtuluşunu hazırlayan kararlar verildi.” kelamıyla vurguladı.
SİVAS KONGRESİ’NDE MANDA TARTIŞMALARI
Kayıtlara bakılırsa resmi çalışmaları 7 gün süren kongrede, Mustafa Kemal Atatürk başkanlığında ulusun kurtuluşu için çeşitli gündem unsurları görüşüldü. 8-9 Eylül 1919’dü “manda” tartışmalarının yaşandığı kongre, 11 Eylül 1919’da sonuç bildirgesinin yayımlanmasıyla kapandı.
Gazi Mustafa Kemal Paşa ve Heyeti Temsiliye, 12 Eylül 1919’da halkın da iştirakiyle gerçekleştirilen görüşmede, ulusun kurtuluşu için kıymetli kararların yer aldığı kongre beyannamesini yayımladı.
Tıbbiyeli Hikmet’ten “Mandayı kabul edemem” çıkışı
“Manda ve himaye kabul olunamaz.” üzere ulusun kurtuluşu için hayli değerli kararların alındığı kongrede, enteresan bir olay da yaşandı. Yurdun çeşitli yörelerinden delegelerin iştirakiyle 4 Eylül’de düzenlenen ve “manda” konusunun da tartışıldığı kongrede, öğrenci arkadaşlarının temsilcisi olarak, ortalarında topladıkları para ile kente gelen Hikmet ismindeki askeri tıbbiye öğrencisi de bulunuyordu. Heyecanlı manda tartışmalarının yaşandığı 8 Eylül akşamı, Mustafa Kemal Paşa’nın odasında yapılan görüşmede, askeri tıp öğrencisi Hikmet şunları lisana getirdi:
“Paşam, delegesi bulunduğum tıbbiyeliler, beni buraya istiklal davamızı başarmak yolundaki mesaiye katılmak üzere gönderdiler. Mandayı kabul edemem. Şayet kabul edecek olanlar var ise bunlar her kim olursa olsun, şiddetle ret ve takbih ederiz. Farzı muhal, manda fikrini siz kabul ederseniz sizi de reddeder, Mustafa Kemal’i vatan kurtarıcısı değil, vatan batırıcısı olarak isimlendirir ve telin ederiz.”
Bu kelamlar karşısında duygulanan ve “Arkadaşlar gençliğe bakın, Türk ulusal bünyesindeki asil kanın sözüne dikkat edin.” diyen Mustafa Kemal Paşa, sonrasındasında Hikmet Bey’e dönerek, “Evlat, müsterih ol. Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliğe güveniyorum. Biz, ekalliyette (azınlıkta) kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tektir ve değişmez, ya istiklal ya vefat.” dedi.
O devir Sivaslı bayanlar, Trabzon ve Erzurum’dan gelen çoğunluğu bayan ve çocuklardan oluşan göçmenlerle yakından ilgilendi. Mustafa Kemal Paşa’nın, Türk bayanlarının da Ulusal Çaba’ya örgütlü olarak katılması gerektiğini söz etmesi üzerine Sivaslı bayanlar dernek kurmak için çalışmalara başladı. Anadolu Bayanları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti ismi verilen dernek, 9 Aralık 1919’da kuruldu.
SİVAS KONGRESİ’NDEN CUMHURİYET’İN İLANINA GİDEN SÜREÇ
4-11 Eylül 1919’da gerçekleştirilen Sivas Kongresi ile Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıktığı andan itibaren resmi yazışmalarında en değerli sorun olarak yer verdiği “milli egemenlik” ve “milli irade” kavramları devlet ömrüne yansıtılmaya başladı.
Halkın bütününü kapsayan birinci örgütsel faaliyet Sivas’ta gerçekleştirildi ve Sivas Kongresi, formu ve içeriği prestijiyle adeta ulusal bir meclis fonksiyonu gördü. Kongrede yeni seçilen üyelerin iştirakiyle yurdun tamamını kapsayan Heyeti Temsiliye, ülkenin mukadderatında birinci derecede kelam sahibi bir konsey halini aldı, ulusal hareketin yasal organları biçimlendirilmiş oldu.
Sivas Kongresi, 7 günlük çalışmayla devletin önündeki manileri ortadan kaldırarak, halkı bir bütün halinde, harekete geçirmeyi sağladı. Bu hareket, 9 Eylül 1922’de büyük bir zafere kapı açıp, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla taçlandı.
”Bizim gayretimiz, Cumhuriyetimizi demokrasi ile taçlandırmak için sürüyor.” diyen Kılıçdaroğlu’nun bildirisi şöyleki:
“Milletin kayıtsız kuralsız egemenlik isteğini ve çaba kararlılığını simgeleyen Sivas Kongresi’nin 103. yılında; başta Büyük Liderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, kurtuluş gayreti veren kahramanlarımızı minnetle anıyor, aziz anıları önünde hürmetle eğiliyorum. Onlar; yılmadılar, çabadan asla vazgeçmediler ve Türkiye Cumhuriyetimizin temellerini attılar… Bugün de tıpkı ruh ve kararlılıkla bizim çabamız, Cumhuriyetimizi demokrasi ile taçlandırmak için sürüyor. Başaracağız!”
‘KURTULUŞ UĞRAŞIMIZIN EN DEĞERLİ KİLOMETRE TAŞLARINDAN…’
Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, toplumsal medya hesabından paylaştığı iletisinden şunları söylemiş oldu:
”Kurtuluş gayretimizin en kıymetli kilometre taşlarından, Cumhuriyetimizin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi’nin 103. yıl dönümü kutlu olsun. Gazi Mustafa Kemal başta olmak üzere kongre üyelerini ve tüm Kurtuluş Savaşı kahramanlarını rahmetle anıyorum.”
‘BUGÜN YOLUMUZ BİREBİR FİKİRLERLE AYDINLANMAYA DEVAM EDİYOR’
Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
”Kurtuluşumuza ışık tutan fikirlerin hayat bulduğu Sivas Kongresi’nin üzerinden tam 103 yıl geçti. Bugün yolumuz tıpkı fikirlerle aydınlanmaya devam ediyor.
Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm Ulusal Gayret kahramanlarımızı minnetle anıyorum.”
‘BU MİLLET İSTİKLÂLSİZ YAŞAMAMIŞTIR, YAŞAYAMAZ VE YAŞAMAYACAKTIR.’
İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
”‘Bu millet istiklâlsiz yaşamamıştır, yaşayamaz ve yaşamayacaktır.’
Sivas Kongresi’nin 103. yıl dönümünde Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü, aziz şehit ve gazilerimizi hürmetle anıyorum.”
‘BAŞTA GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK OLMAK ÜZERE TÜM KONGRE ÜYELERİNİ RAHMET VE MİNNETLE ANIYORUM’
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
‘’Ulusal kurtuluş çabasına ışık tutan Sivas Kongresi’nin 103’üncü yıl dönümünü kutluyor, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm kongre üyelerini rahmet ve minnetle anıyorum.’’
‘VATANIN BÜTÜNLÜĞÜ VE BAĞIMSIZLIĞI HER ŞEYİN ÜSTÜNDEDİR.’
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, toplumsal medya hesabından paylaştığı iletisinden şunları söylemiş oldu:
‘’’Vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığı her şeyin üstündedir.’
Manda ve himayenin reddedildiği, ulusal egemenlik teriminin tüm ulusa yayıldığı, Sivas Kongresi’nin 103. yıl dönümü kutlu olsun.
Ulu Liderimiz Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını rahmet ve minnetle anıyorum.’’
‘MİLLİ ÇABAMIZIN TÜM KAHRAMALARINI ŞÜKRANLA ANIYORUM’
DEVA Partili Mustafa Yeneroğlu, toplumsal medya hesabından paylaştığı bildirisinden şunları söylemiş oldu:
Bugün Pendik ilçe teşkilatımızla birlikte Pendik Sivaslılar Derneği’nin Sivas Kongresi’nin yıl dönümü münasebetiyle düzenlediği programa katıldık.
İşgalden kurtuluşun temellerinin atıldığı Sivas Kongresi’nin 103.yılında Ulusal Çabamızın tüm kahramalarını şükranla anıyorum.’’
SİVAS KONGRESİ HAKKINDA
Büyük Lider Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Samsun’da başlatmış olduğu ulusal kurtuluş çabasını Amasya’dan daha sonra, 27 Haziran 1919’da “güvenilir kent” olarak gördüğü Sivas’a gelerek sürdürdü. Sivas’ta yapılan görüşmede ülkenin durumu görüşülerek en kısa vakitte kentte ulusal bir kongre yapılmasına karar verildi.
Mustafa Kemal Paşa, Erzurum Kongresi’ne katılmak üzere Amasya’dan ayrılarak 27 Haziran 1919 günü Sivas’a geldi ve halk tarafınca coşkuyla karşılandı.
Sivas’a 2 Eylül 1919 günü bir daha gelen ve 18 Aralık 1919’a kadar burada kalan Mustafa Kemal Paşa ve birlikteindeki heyet tarafınca 4 Eylül 1919 perşembe günü saat 14.00’te bugünkü Atatürk ve Kongre Müzesi binasında, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi yapıldı.
Mustafa Kemal Atatürk, tarihi kongrenin değerini “Burada bir milletin kurtuluşunu hazırlayan kararlar verildi.” kelamıyla vurguladı.
SİVAS KONGRESİ’NDE MANDA TARTIŞMALARI
Kayıtlara bakılırsa resmi çalışmaları 7 gün süren kongrede, Mustafa Kemal Atatürk başkanlığında ulusun kurtuluşu için çeşitli gündem unsurları görüşüldü. 8-9 Eylül 1919’dü “manda” tartışmalarının yaşandığı kongre, 11 Eylül 1919’da sonuç bildirgesinin yayımlanmasıyla kapandı.
Gazi Mustafa Kemal Paşa ve Heyeti Temsiliye, 12 Eylül 1919’da halkın da iştirakiyle gerçekleştirilen görüşmede, ulusun kurtuluşu için kıymetli kararların yer aldığı kongre beyannamesini yayımladı.
Tıbbiyeli Hikmet’ten “Mandayı kabul edemem” çıkışı
“Manda ve himaye kabul olunamaz.” üzere ulusun kurtuluşu için hayli değerli kararların alındığı kongrede, enteresan bir olay da yaşandı. Yurdun çeşitli yörelerinden delegelerin iştirakiyle 4 Eylül’de düzenlenen ve “manda” konusunun da tartışıldığı kongrede, öğrenci arkadaşlarının temsilcisi olarak, ortalarında topladıkları para ile kente gelen Hikmet ismindeki askeri tıbbiye öğrencisi de bulunuyordu. Heyecanlı manda tartışmalarının yaşandığı 8 Eylül akşamı, Mustafa Kemal Paşa’nın odasında yapılan görüşmede, askeri tıp öğrencisi Hikmet şunları lisana getirdi:
“Paşam, delegesi bulunduğum tıbbiyeliler, beni buraya istiklal davamızı başarmak yolundaki mesaiye katılmak üzere gönderdiler. Mandayı kabul edemem. Şayet kabul edecek olanlar var ise bunlar her kim olursa olsun, şiddetle ret ve takbih ederiz. Farzı muhal, manda fikrini siz kabul ederseniz sizi de reddeder, Mustafa Kemal’i vatan kurtarıcısı değil, vatan batırıcısı olarak isimlendirir ve telin ederiz.”
Bu kelamlar karşısında duygulanan ve “Arkadaşlar gençliğe bakın, Türk ulusal bünyesindeki asil kanın sözüne dikkat edin.” diyen Mustafa Kemal Paşa, sonrasındasında Hikmet Bey’e dönerek, “Evlat, müsterih ol. Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliğe güveniyorum. Biz, ekalliyette (azınlıkta) kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tektir ve değişmez, ya istiklal ya vefat.” dedi.
O devir Sivaslı bayanlar, Trabzon ve Erzurum’dan gelen çoğunluğu bayan ve çocuklardan oluşan göçmenlerle yakından ilgilendi. Mustafa Kemal Paşa’nın, Türk bayanlarının da Ulusal Çaba’ya örgütlü olarak katılması gerektiğini söz etmesi üzerine Sivaslı bayanlar dernek kurmak için çalışmalara başladı. Anadolu Bayanları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti ismi verilen dernek, 9 Aralık 1919’da kuruldu.
SİVAS KONGRESİ’NDEN CUMHURİYET’İN İLANINA GİDEN SÜREÇ
4-11 Eylül 1919’da gerçekleştirilen Sivas Kongresi ile Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıktığı andan itibaren resmi yazışmalarında en değerli sorun olarak yer verdiği “milli egemenlik” ve “milli irade” kavramları devlet ömrüne yansıtılmaya başladı.
Halkın bütününü kapsayan birinci örgütsel faaliyet Sivas’ta gerçekleştirildi ve Sivas Kongresi, formu ve içeriği prestijiyle adeta ulusal bir meclis fonksiyonu gördü. Kongrede yeni seçilen üyelerin iştirakiyle yurdun tamamını kapsayan Heyeti Temsiliye, ülkenin mukadderatında birinci derecede kelam sahibi bir konsey halini aldı, ulusal hareketin yasal organları biçimlendirilmiş oldu.
Sivas Kongresi, 7 günlük çalışmayla devletin önündeki manileri ortadan kaldırarak, halkı bir bütün halinde, harekete geçirmeyi sağladı. Bu hareket, 9 Eylül 1922’de büyük bir zafere kapı açıp, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla taçlandı.