Yüksek din öğretiminde ideoloji ve bilim zıtlığı önemli bir meseledir. 2013 yılında YÖK sonucuyla İlahiyat’larda ideoloji kümesi derslerin kaldırılması, daha sonra da ağır yansılar üzerine makaslanarak tekrar konulması bunun bir örneğidir.
Türkiye’de İlahiyat ve İslami İlimler isimli fakültelerin sayısı 115’tir! Tıpkı 85 Hukuk Fakültesi açmak üzere, 115 İlahiyat ya da İslami İlimler fakültesi de bilimsel kaliteyi vahim surette düşüren popülizm örnekleridir. Fakülteler enflasyonu diplomalı işsizler yetiştirmekten öteki neye yarıyor?
Yüksek din öğretiminde kalitenin düşmesi ise öbür meselelere da yol açıyor: İdeoloji kümesi derslerin makaslanmasıyla çağdaş bilimlere ilgisiz, hatta reddeden Selefi zihniyet genç beyinlere belletiliyor.
İDEOLOJİ DÜŞMANLIĞI
Independent Türkçe’de Gülseven Özkan bu mevzuda öğretim üyeleriyle görüşerek çarpıcı bir haber yaptı. Ankara İlahiyat’tan Prof. Dr. İbrahim Maraş’ın kelamlarını buraya alıyorum:
“Bir yandan İslami ilimler isminin ısrarla/zorla, İlahiyatlara kabul ettirilmesi kelam konusu. Öteki yandan kimi İlahiyatlarda kız-erkek farklı sınıflar var, birtakım erkek hocalar kız öğrencilerin sesi haram diye derslerde kelam almamalarını istiyor, birtakım bayan hocalar erkek sınıflarına girmek istemiyor. Okula tıpkı otobüs ve dolmuşla gelen öğrenciler derslerde ayrılıyor. Dini ve zihni istikametten, tarihte görülmemiş bir ‘İslam Orta Çağı’ ve Selefi bir yapı yaratılmaya çalışılıyor…”
Sayın Prof. İbrahim Maraş’ın şu satırları bilhassa değerli:
“Birtakım dini yapılanmalar, ilahiyatların medreseleşmesini istiyor. Bu proje, tam manasıyla akılsız İlahiyat projesi. Sınıfların kızlı erkekli ayrımının ardında bu dini yapılanmalar, birtakım tarikat ve cemaatler var.”
Yüksek Din Öğretimi Çalıştay Bildirisi’nde İlahiyat dekanları da bu yolla ve şişirilen kontenjanlarla “ilahiyat üzere hassas bir alanın niteliksizleştirilmesi tehlikesi”ne dikkat çekilmişlerdi. (29 Mayıs 2019)
TARİHİN DERSLERİ
İdeoloji kümesi derslere düşmanlık yalnızca ideoloji tarihini değil, dinler tarihi, mezhepler tarihi, kelam tarihi üzere dersleri de makaslıyor! Çünkü tarihi İslam kanısındaki inanılmaz güçlü çeşitliğin ve vakit ortasındaki değişimlerin görülmesi, “çağımızda ise…” niyetine niçin olur… Bunu engellemek istiyorlar işte.
Hadis âlimi sayın hocamız Prof. Mehmed Said Hatiboğlu’nun yapıtlarını ve bilhassa “Kültürel Mirasımızı Tenkid Zarureti” isimli kitabını kıymetle tavsiye ederim. (Otto Yayınları)
Bir rivayete göre, Peygamberimiz, Hz. Ali’nin dizine başını dayayıp uyumuş, ikindi namazının vakti geçmiş… Uyandığında güneş geri gelmiş, ikindi namazını kılmış…
Hambeliler bu hadisin uydurma olduğunu yazmışlar. Kuran’da da gök cisimlerinin yörüngelerinin değişmez olduğu belirtilir lakin mistik niyet evliya kerametleriyle aya, güneşe, yıldızlara taklalar attırmıştır!
Medreseden aklî ilimlerin “felsefiyattır deyû” dışlanmasının nasıl bir cehalete yol açtığını 17 Asırda Katip Çelebi yazmıştı…
Ve, Bilim Devrimi’ni rasyonel analitik niyetle Batı yaptı, sonuçları malum…
İBNİ SİNA, FARABİ…
Kıymetli hocamız Hatipoğlu, tarihte bu rivayeti hadis diye kitaplara geçirenlerin, “matematik ve astronomi alimleri ne diyor” diye düşünmemiş olmalarına dikkat çekiyor:
“11. Asrın İbni Sina’larıyla, Biruni’leriyle bu mevzuları müzakere etme muhtaçlığını duymuş bir müfessir, muhaddis ve fakihimize rastlayabilmiş değiliz.” (s. 56)
Prof. Hatiboğlu hocamız, Medrese geleneğinde İbni Sina’nın, Farabi’nin nasıl tekfir edildiğini, “şeytan” sayıldığını anlatır.
Kütüphaneler dolusu araştırmalara husus olan “Müslümanlar niye geri kaldı?” sorusunun yanıtlarında biri, bu olayda yatmaktadır: İslam tarihinde dini ilimlerle aklî ilimlerin yollarının ayrılmış, akli ilimlerin bastırılmış olması…
21. Yüzyılda Talibanların ortaya çıkmasının bu biçimde tarihî kökleri vardır.
Tarihte İslam fikri Yunan, Hint, Süryani ideoloji ve bilimleriyle tanışarak, özümseyerek kendi medeniyetini kurmuştu.
Müslümanlar çağımızda da lakin çağdaş bilim zihniyetiyle, ideolojiyle, çağdaş hukukla tanışarak, özümseyerek bir medeniyet atağı yapabilirler. Dini müdafaa zannıyla İslam fikrini dogmatizm fanusuna kapatmak isteyenler İslam’a ziyan veriyor.
Türkiye’de İlahiyat ve İslami İlimler isimli fakültelerin sayısı 115’tir! Tıpkı 85 Hukuk Fakültesi açmak üzere, 115 İlahiyat ya da İslami İlimler fakültesi de bilimsel kaliteyi vahim surette düşüren popülizm örnekleridir. Fakülteler enflasyonu diplomalı işsizler yetiştirmekten öteki neye yarıyor?
Yüksek din öğretiminde kalitenin düşmesi ise öbür meselelere da yol açıyor: İdeoloji kümesi derslerin makaslanmasıyla çağdaş bilimlere ilgisiz, hatta reddeden Selefi zihniyet genç beyinlere belletiliyor.
İDEOLOJİ DÜŞMANLIĞI
Independent Türkçe’de Gülseven Özkan bu mevzuda öğretim üyeleriyle görüşerek çarpıcı bir haber yaptı. Ankara İlahiyat’tan Prof. Dr. İbrahim Maraş’ın kelamlarını buraya alıyorum:
“Bir yandan İslami ilimler isminin ısrarla/zorla, İlahiyatlara kabul ettirilmesi kelam konusu. Öteki yandan kimi İlahiyatlarda kız-erkek farklı sınıflar var, birtakım erkek hocalar kız öğrencilerin sesi haram diye derslerde kelam almamalarını istiyor, birtakım bayan hocalar erkek sınıflarına girmek istemiyor. Okula tıpkı otobüs ve dolmuşla gelen öğrenciler derslerde ayrılıyor. Dini ve zihni istikametten, tarihte görülmemiş bir ‘İslam Orta Çağı’ ve Selefi bir yapı yaratılmaya çalışılıyor…”
Sayın Prof. İbrahim Maraş’ın şu satırları bilhassa değerli:
“Birtakım dini yapılanmalar, ilahiyatların medreseleşmesini istiyor. Bu proje, tam manasıyla akılsız İlahiyat projesi. Sınıfların kızlı erkekli ayrımının ardında bu dini yapılanmalar, birtakım tarikat ve cemaatler var.”
Yüksek Din Öğretimi Çalıştay Bildirisi’nde İlahiyat dekanları da bu yolla ve şişirilen kontenjanlarla “ilahiyat üzere hassas bir alanın niteliksizleştirilmesi tehlikesi”ne dikkat çekilmişlerdi. (29 Mayıs 2019)
TARİHİN DERSLERİ
İdeoloji kümesi derslere düşmanlık yalnızca ideoloji tarihini değil, dinler tarihi, mezhepler tarihi, kelam tarihi üzere dersleri de makaslıyor! Çünkü tarihi İslam kanısındaki inanılmaz güçlü çeşitliğin ve vakit ortasındaki değişimlerin görülmesi, “çağımızda ise…” niyetine niçin olur… Bunu engellemek istiyorlar işte.
Hadis âlimi sayın hocamız Prof. Mehmed Said Hatiboğlu’nun yapıtlarını ve bilhassa “Kültürel Mirasımızı Tenkid Zarureti” isimli kitabını kıymetle tavsiye ederim. (Otto Yayınları)
Bir rivayete göre, Peygamberimiz, Hz. Ali’nin dizine başını dayayıp uyumuş, ikindi namazının vakti geçmiş… Uyandığında güneş geri gelmiş, ikindi namazını kılmış…
Hambeliler bu hadisin uydurma olduğunu yazmışlar. Kuran’da da gök cisimlerinin yörüngelerinin değişmez olduğu belirtilir lakin mistik niyet evliya kerametleriyle aya, güneşe, yıldızlara taklalar attırmıştır!
Medreseden aklî ilimlerin “felsefiyattır deyû” dışlanmasının nasıl bir cehalete yol açtığını 17 Asırda Katip Çelebi yazmıştı…
Ve, Bilim Devrimi’ni rasyonel analitik niyetle Batı yaptı, sonuçları malum…
İBNİ SİNA, FARABİ…
Kıymetli hocamız Hatipoğlu, tarihte bu rivayeti hadis diye kitaplara geçirenlerin, “matematik ve astronomi alimleri ne diyor” diye düşünmemiş olmalarına dikkat çekiyor:
“11. Asrın İbni Sina’larıyla, Biruni’leriyle bu mevzuları müzakere etme muhtaçlığını duymuş bir müfessir, muhaddis ve fakihimize rastlayabilmiş değiliz.” (s. 56)
Prof. Hatiboğlu hocamız, Medrese geleneğinde İbni Sina’nın, Farabi’nin nasıl tekfir edildiğini, “şeytan” sayıldığını anlatır.
Kütüphaneler dolusu araştırmalara husus olan “Müslümanlar niye geri kaldı?” sorusunun yanıtlarında biri, bu olayda yatmaktadır: İslam tarihinde dini ilimlerle aklî ilimlerin yollarının ayrılmış, akli ilimlerin bastırılmış olması…
21. Yüzyılda Talibanların ortaya çıkmasının bu biçimde tarihî kökleri vardır.
Tarihte İslam fikri Yunan, Hint, Süryani ideoloji ve bilimleriyle tanışarak, özümseyerek kendi medeniyetini kurmuştu.
Müslümanlar çağımızda da lakin çağdaş bilim zihniyetiyle, ideolojiyle, çağdaş hukukla tanışarak, özümseyerek bir medeniyet atağı yapabilirler. Dini müdafaa zannıyla İslam fikrini dogmatizm fanusuna kapatmak isteyenler İslam’a ziyan veriyor.