CHP PM Üyesi ve Tekirdağ Milletvekili Dr. Candan Yüceer, TBMM Genel Kurulu’nda bayana ve sıhhat çalışanlarına şiddetle ilgili düzenlemeler içeren Türk Ceza Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Teklifi’nin görüşmeleri sırasında bir konuşma yaptı.
Candan Yüceer, şunları söylemiş oldu:
“Bu kanun teklifini hazırlayanlar milyonlarca insanın ibretle izlediği Bergen sinemasını izleyebilselerdi. Tahminen bu biçimde biraz akıllar başa gelirdi, tahminen biraz empati yapılırdı, tahminen cinsiyet eşitliğini toplumun normali hâline getiremediğimiz sürece bir arpa uzunluğu bile ilerleyemeyeceğimizi, getirilen her teklifin suya atılan taş üzere tabana saplanıp kaybolacağını anlarlardı. Tahminen de anlamazlardı zira sonuçta İstanbul Sözleşmesi’nden çekilenlerle bu önümüze gelen teklifi getirenler, bu göstermelik teklifi getirenler tıpkı bireyler.
‘ŞİDDETSİZ BİR TOPLUM EŞİTLİKÇİ VE ESİRGEYİCİ SİYASETLERLE OLUR’
Kadına ve sıhhat çalışanlarına yönelik şiddetin hayli ağır koşullara ulaştığı devirde İstanbul Sözleşmesi’nden çıktık, 6284’ü unuttuk, Uygar Kanun’u, nafakayı ve sıhhat çalışanlarını gayeye koyduk fakat ‘Sorunla ilgileniyoruz, çözmeye çalışıyoruz’u gösterme yoluyla tenkitlerin önüne geçmeye ve zevahiri kurtarmaya gayret göstermek için hazırlanan bir teklif. ‘Müjde’ diyerek, ‘reform’ diyerek önümüze getirilen bu teklif ne eril şiddetin tarifini yapıyor ne toplumsal cinsiyet eşitliği diyebiliyor ne bayan cinayeti diyebiliyor ne eril şiddetin sebeplerini ortaya koyabiliyor ne 6284’e ne de Şiddeti Tedbire Aksiyon Planı’na atıf yapabiliyor. Şiddetin sebebinin toplumsal cinsiyet eşitsizliği olduğunu belirtmeden, teşhisi yanlışsız koymadan nasıl sonuç alacaksınız, nasıl sorunu çözeceksiniz? Cezaların alt hududunda yalnızca göstermelik artırımlara giderek mevzuatta olan lakin uygulanmayan ısrarlı takibi kanuna yazarak maalesef meseleleri çözemezsiniz, ıslahat yapamazsınız. Şiddetsiz bir toplum fakat ve lakin eşitlikçi, önleyici ve kollayıcı siyasetlerle olur. Şayet zihniyet değişmezse maalesef hiç bir şey değişmez.
‘KADINA VE ÇOCUKLARA KARŞI İŞLENEN KABAHATLERDE HÂLÂ İNDİRİM OLMASI UTANÇ VERİCİ’
Teklifin öne çıkarılan hususlarında biri Türk Ceza Kanunu’nun 62’nci unsuru; şimdi tüm bayana yönelik şiddet hadiselerinde kullanılan takdiri indirim hususunu düzenliyor. Failin fiilden daha sonraki ve yargılama süresindeki hallerinde artık ‘somut pişmanlık’ ve ‘samimi pişmanlık’ ibaresi aranacak. Çocuklarının gözü önünde boğazı kesilen bayanlar… Elli yerinden bıçaklamış katil ancak daha sonra ‘Üzgünüm, pişmanım, keşke yapmasaydım’ dedi diye, yarasının üzerine bastı diye, ambulans çağırdı diye indirim alacak. Allah aşkına, hangi özür, hangi pişmanlık annelerini çocuklarına, çocuklarını da annelerine geri getirebilir? Bayana ve çocuklara karşı işlenen cürümlerde kanunlarımızda hâlâ indirim unsurlarının olması utanç verici maalesef.
‘ERKEKLİK İNDİRİMİ KORUNUYOR’
Öte yandan, unsur münasebetlerinde hâlâ, yok, failin geleceği, yok, failin geçmişi, failin eğitimi, yaşı üzere öbür indirimler korunuyor. Korunan bir husus de bayana yönelik şiddette, bayan cinayetlerinde en hayli uygulanan haksız tahrik indirimi yani erkeklik indirimi ‘Erkekliğime hakaret etti, kadınlık vazifelerini yerine getiremedi, beni aldattı’ üzere. Bu indirimlere hiç kimse dokunmamış. Bol kepçeden dağıtılan bu indirimler bayana yönelik şiddeti, bayan cinayetlerini yasallaştırıyor. Türkiye’de adamların bu indirimlerle maalesef âdeta ödüllendirildiği sayısız kararlar var. İşte, en sonu Bursa’da boşandığı eşi Fatma Gökce’yi 5 bıçak darbesiyle öldüren İlhan Gökce, eski eşinin erkekliğine laf ettiğini söyleyerek birinci olarak haksız tahrik indiriminden, daha sonra da ‘Savunulacak bir yan yok, keşke yapmasaydım’ dediği için de âlâ hâlden, maalesef, indirim aldı. Bizim bu indirimleri kaldırmamız lazım. Af üzere, indirim üzere kararların bilhassa bayanlara ve çocuklara işlenen kabahatlerde kapsam dışı bırakılması lazım.
‘YAPILACAK TEK ŞEY İSTANBUL MUKAVELESİ’NİN BİR AN EVVEL UYGULANMASI’
6284 sayılı Kanun’un 1’inci unsurunda ve uygulama yönetmeliğinde olan fakat uygulanmayan, bugüne kadar yok sayılan, benim de iki buçuk yıl evvel kanun teklifi verdiğim ısrarlı takip… Hâlâ bu yasal boşluk doldurulmadı. On yıl bu biçimde geçti, bu biçimde geçtiği için, maalesef, mevzuatta olup görmezden gelindiği için on binlerce bayan mağdur edildi. Eziyet kabahati bu husus bağlamında ısrarlı takip olarak değerlendirilmediği için de maalesef binlerce bayan hayattan koparıldı. Bizler ısrarlı takibin aslında makus niyetin bir göstergesi olduğunu biliyoruz. Bayana yönelik şiddetin, cinayetlerin birçoğunda, cinsel hataların birçoğunun başlangıcında ısrarlı takip olduğunu biliyoruz lakin verilen cezalar, maalesef, ceza ertelemesi kapsamında olan cezalar ve maalesef yatarı olmadığı için de caydırıcılığı olmayan, tam aksisi, cezasızlık algısını da pekiştirecek şeyler. Ayrıyeten eski eş ve eş olduğunda fakat cezalar artırılıyor. Bu formuyla de olmayacaktır. Bu çeşit göstermelik düzenlemelerin uygulanmasının bayanlara bir yararı yok. Yapılacak tek şey: 11’inci yılını kutladığımız ve ‘Nice yaşlara’ dediğimiz İstanbul Mukavelesi’nin bir an evvel uygulanması.”
Candan Yüceer, şunları söylemiş oldu:
“Bu kanun teklifini hazırlayanlar milyonlarca insanın ibretle izlediği Bergen sinemasını izleyebilselerdi. Tahminen bu biçimde biraz akıllar başa gelirdi, tahminen biraz empati yapılırdı, tahminen cinsiyet eşitliğini toplumun normali hâline getiremediğimiz sürece bir arpa uzunluğu bile ilerleyemeyeceğimizi, getirilen her teklifin suya atılan taş üzere tabana saplanıp kaybolacağını anlarlardı. Tahminen de anlamazlardı zira sonuçta İstanbul Sözleşmesi’nden çekilenlerle bu önümüze gelen teklifi getirenler, bu göstermelik teklifi getirenler tıpkı bireyler.
‘ŞİDDETSİZ BİR TOPLUM EŞİTLİKÇİ VE ESİRGEYİCİ SİYASETLERLE OLUR’
Kadına ve sıhhat çalışanlarına yönelik şiddetin hayli ağır koşullara ulaştığı devirde İstanbul Sözleşmesi’nden çıktık, 6284’ü unuttuk, Uygar Kanun’u, nafakayı ve sıhhat çalışanlarını gayeye koyduk fakat ‘Sorunla ilgileniyoruz, çözmeye çalışıyoruz’u gösterme yoluyla tenkitlerin önüne geçmeye ve zevahiri kurtarmaya gayret göstermek için hazırlanan bir teklif. ‘Müjde’ diyerek, ‘reform’ diyerek önümüze getirilen bu teklif ne eril şiddetin tarifini yapıyor ne toplumsal cinsiyet eşitliği diyebiliyor ne bayan cinayeti diyebiliyor ne eril şiddetin sebeplerini ortaya koyabiliyor ne 6284’e ne de Şiddeti Tedbire Aksiyon Planı’na atıf yapabiliyor. Şiddetin sebebinin toplumsal cinsiyet eşitsizliği olduğunu belirtmeden, teşhisi yanlışsız koymadan nasıl sonuç alacaksınız, nasıl sorunu çözeceksiniz? Cezaların alt hududunda yalnızca göstermelik artırımlara giderek mevzuatta olan lakin uygulanmayan ısrarlı takibi kanuna yazarak maalesef meseleleri çözemezsiniz, ıslahat yapamazsınız. Şiddetsiz bir toplum fakat ve lakin eşitlikçi, önleyici ve kollayıcı siyasetlerle olur. Şayet zihniyet değişmezse maalesef hiç bir şey değişmez.
‘KADINA VE ÇOCUKLARA KARŞI İŞLENEN KABAHATLERDE HÂLÂ İNDİRİM OLMASI UTANÇ VERİCİ’
Teklifin öne çıkarılan hususlarında biri Türk Ceza Kanunu’nun 62’nci unsuru; şimdi tüm bayana yönelik şiddet hadiselerinde kullanılan takdiri indirim hususunu düzenliyor. Failin fiilden daha sonraki ve yargılama süresindeki hallerinde artık ‘somut pişmanlık’ ve ‘samimi pişmanlık’ ibaresi aranacak. Çocuklarının gözü önünde boğazı kesilen bayanlar… Elli yerinden bıçaklamış katil ancak daha sonra ‘Üzgünüm, pişmanım, keşke yapmasaydım’ dedi diye, yarasının üzerine bastı diye, ambulans çağırdı diye indirim alacak. Allah aşkına, hangi özür, hangi pişmanlık annelerini çocuklarına, çocuklarını da annelerine geri getirebilir? Bayana ve çocuklara karşı işlenen cürümlerde kanunlarımızda hâlâ indirim unsurlarının olması utanç verici maalesef.
‘ERKEKLİK İNDİRİMİ KORUNUYOR’
Öte yandan, unsur münasebetlerinde hâlâ, yok, failin geleceği, yok, failin geçmişi, failin eğitimi, yaşı üzere öbür indirimler korunuyor. Korunan bir husus de bayana yönelik şiddette, bayan cinayetlerinde en hayli uygulanan haksız tahrik indirimi yani erkeklik indirimi ‘Erkekliğime hakaret etti, kadınlık vazifelerini yerine getiremedi, beni aldattı’ üzere. Bu indirimlere hiç kimse dokunmamış. Bol kepçeden dağıtılan bu indirimler bayana yönelik şiddeti, bayan cinayetlerini yasallaştırıyor. Türkiye’de adamların bu indirimlerle maalesef âdeta ödüllendirildiği sayısız kararlar var. İşte, en sonu Bursa’da boşandığı eşi Fatma Gökce’yi 5 bıçak darbesiyle öldüren İlhan Gökce, eski eşinin erkekliğine laf ettiğini söyleyerek birinci olarak haksız tahrik indiriminden, daha sonra da ‘Savunulacak bir yan yok, keşke yapmasaydım’ dediği için de âlâ hâlden, maalesef, indirim aldı. Bizim bu indirimleri kaldırmamız lazım. Af üzere, indirim üzere kararların bilhassa bayanlara ve çocuklara işlenen kabahatlerde kapsam dışı bırakılması lazım.
‘YAPILACAK TEK ŞEY İSTANBUL MUKAVELESİ’NİN BİR AN EVVEL UYGULANMASI’
6284 sayılı Kanun’un 1’inci unsurunda ve uygulama yönetmeliğinde olan fakat uygulanmayan, bugüne kadar yok sayılan, benim de iki buçuk yıl evvel kanun teklifi verdiğim ısrarlı takip… Hâlâ bu yasal boşluk doldurulmadı. On yıl bu biçimde geçti, bu biçimde geçtiği için, maalesef, mevzuatta olup görmezden gelindiği için on binlerce bayan mağdur edildi. Eziyet kabahati bu husus bağlamında ısrarlı takip olarak değerlendirilmediği için de maalesef binlerce bayan hayattan koparıldı. Bizler ısrarlı takibin aslında makus niyetin bir göstergesi olduğunu biliyoruz. Bayana yönelik şiddetin, cinayetlerin birçoğunda, cinsel hataların birçoğunun başlangıcında ısrarlı takip olduğunu biliyoruz lakin verilen cezalar, maalesef, ceza ertelemesi kapsamında olan cezalar ve maalesef yatarı olmadığı için de caydırıcılığı olmayan, tam aksisi, cezasızlık algısını da pekiştirecek şeyler. Ayrıyeten eski eş ve eş olduğunda fakat cezalar artırılıyor. Bu formuyla de olmayacaktır. Bu çeşit göstermelik düzenlemelerin uygulanmasının bayanlara bir yararı yok. Yapılacak tek şey: 11’inci yılını kutladığımız ve ‘Nice yaşlara’ dediğimiz İstanbul Mukavelesi’nin bir an evvel uygulanması.”