CHP’nin iktisat siyasetlerinden sorumlu Genel Lider Yardımcısı Faik Öztrak, yaşanan ekonomik kriz ve krizin tahlili hakkında konuştu. Altı partinin iktisatta argümanlı isimlerin bulunması üzerine kendisine sorulan “Altı parti Türkiye’nin ekonomik meseleleri için neler diyor? Ortak bir siyaset oluşturabilecekler mi?” sorularına karşılık verdi.
Cumhuriyet’ten Jale Özgentürk’ün sorularını yanıtlayan Cumhuriyet Halk Partisi’nin iktisat siyasetlerinden sorumlu genel lider yardımcısı Faik Öztrak, Türkiye’nin 2000-2001 içinde yaşadığı büyük krizi çözen kuvvetli İktisada Geçiş programını hazırlayan ve uygulayan takımlar içinde yer alan bir isim. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Kısmı mezunu. Birmingham Üniversitesi’nde kalkınma finansmanı konusunda master yapan Öztrak, meslek hayatına Devlet Planlama Teşkilatı’nda (DPT) başladı. İktisat bürokrasisindeki periyodunu 2003’te Hazine Müsteşarı olarak tamamladı. Öztrak, dedesi Faik Öztrak üzere siyaseti seçerek 2007’de CHP’den Tekirdağ milletvekili olarak Meclis’e giriyor.
TÜRKİYE HER ALANDA MAKUS YÖNETİLİYOR
– AK Parti hükümeti “faiz niye, enflasyon sonuç” teziyle ismine “Türkiye Modeli” dediği bir iktisat siyaseti uyguluyor. Şu anda Türkiye iktisadı ne durumda?
Her şeydilk evvel Türkiye her alanda fazlaca makûs yönetiliyor. Bunun kararında iki tane iç içe geçmiş sıkıntıyla karşı karşıyayız. Bir tanesi ekonomik. Hükümetin baştan beri uygulamakta olduğu siyasetlerinin iflası sonucunda iktisat önemli bir patinaj içine girmişti. birinci vakit içinderda 2018’de söylemiş olduği “faiz niye enflasyon sonuç” argümanı 2021 Ağustosu’nda yeniden edince ipler koptu. Türk parasını pul ettiler. esasen dünyadan yüksekte seyreden enflasyon yeterlice üstlere gitti. Türkiye’deki enflasyonun üçte ikisi Saray mamulü. Tayyip Erdoğan’ın yanlış siyasetleriyle ortaya çıkan.
İkinci değerli kriz devletteki idare krizi. Bilhassa 2018’den itibaren tek adamlı parti rejiminin hayata geçmesi ile birlikte, Türkiye’deki tüm kurumlar ve karar alma süreçleri yıprandı. Adalet, güçler ayrılığı tabir özgürlüğü, demokratik standartlar, can ve mal güvenliği üzere konularda Türkiye son derece geriye gitti. İnanç kalmadığı vakit yatırımcı yatırım yapmaz, tüketici tüketmez.
DİBİ DELİK KOVAYA SU DÖKMEK GİBİ
AK Parti’nin baştan beri uyguladığı iktisat modelinin temeli nedir?
Dışarıdan sıcak parayı getir, millete borç ver tükettir, yatırım yaptır. Borca batırarak ekonomik büyümeyi sağla. Bunun bir sonu var. Bilançoların borç kısmı dolduğu anda borçlanma azalıyor. İktisatta önemli bir yavaşlama ve zahmetler ortaya çıkmaya başlıyor. Artık buna karşı ismine model dedikleri ucube bir uygulama başlattılar. Son derece tehlikeli bir uygulama. Kur muhafazalı mevduat. Milletin cebinden para çıkmayacak dediler. Üç ayın sonunda çıkan para 11.7 milyar lira. Bu yalnızca Hazine’den çıkan para. Bir de vazgeçilen vergiler var. 10 milyar liradan vazgeçilmiş durumda.
niçin tehlikeli?
Kuru sabitledik diyorlar. Bunun ortasında Merkez Bankası’nın art kapısından hayli büyük ölçülerde döviz satıyorlar. Sermaye hesapları açıksa bu tabanı delik bir kovaya su dökmek üzere. Boşalıp gidiyor. 128 milyar dolar da bu biçimde gitti. Seçime kadar oyun alanı yaratacak garip işler yapılıyor. örneğin son çıkan karşılıklar kararnamesi ile Türkiye’de kimin döviz alacağına, kimin yatırım yapacağına, kimin kredi alamayacağına, Tayyip Erdoğan karar veriyor. Ancak bunu bu türlü götürecek durumunuz yok. Bir yerden patlayacak ve domino taşı üzere başlayacaktır devrilmeye.
Devam ederse ne olur?
Çok önemli bir borç ödememe krizi gelir, ödemeler istikrarı krizi gelir. Önemli kredi pompalıyorsunuz. Bu kadar süratli kesitlerde krediyi arttırırsanız ithalatı da artırırsınız ki artırıyor. Dış ticaret açığımız her ay rekor kırıyor. Garantiler niçiniyle, döviz kuru elden çıkmaya başladığında bu bütçeyi etkileyecek, kamu açıkları ortaya çıkacak. bu biçimdece Türkiye dış açık ve kamu açığı üzere iki sürdürülemeyecek tesirin altında kalacak. Bunun sonu Türkiye her vakit görmüştür ki kriz olmuş.
2001 krizinden daha sonra Kemal Derviş’le birlikte uygulanan kuvvetli İktisada Geçiş programının değerli aktörlerinden bir tanesiydiniz. Bugün yaşadığımız problemler o günleri hatırlatıyor mu?
En değerli husus, kamu bankalarının epeyce önemli manipüle edilmekte olması. vazife zararlarında epey süratli bir artış var. Medya alımlarından tutun biroldukça yandaşa kredi açıldı. Bunlar döner mi dönmez mi? İşte artık önemli bakılırsav zararlarıyla bu ortaya çıkmaya başlıyor. O devirden ileri giden tarafları de var. Bu hükümet o devirden çok daha fazla iktisada mikro müdahaleler yapıyor. Piyasa iktisadı dediğimiz bir yapı ortada yok. Vatandaşa dövizle süreci yasaklıyor, yandaşlarına garantileri dövizle ödüyor. Kriter yok. Vatandaşa her şey yasak kendi yandaşına her şey özgür. Bir de borcun giderek dövizle alınan borçlara, enflasyona endeksli borçlara dönüşmesi. Bunun da tesiri ortaya çıkacak. Faizi düşürdük diyorlar. Baktığınızda 8 ay ortasında faiz yükü 600 milyardan 1.7 trilyon TL’ye çıkmış. Faiz yükü ana parayı geçmiş. Döviz tevdiat hesalarında da artış başlamış. Asıl tehlike ise artık iktisada ideolojik bir yaklaşım var. Bu niçinle fevkalade kusurlar var ve geri dönülmesi de güç. Bilgisizlik var. Tahribat o günkünden epeyce fazla olacak.
Kamu özel işbirliği projeleri ne olacak?
Mali disiplini sağlamak bakımından bu projelerdeki zımnî şartlı, dövize endeksli yükümlülükler önemli biçimde bütçemizi ipotek altına almaya başladı. Bu yıl sonuna kadar 42 milyar dolar gidecek. Beş kuruş çıkmayacak denen yatırımlarda sorun var. Bu problemin konuşulması lazım.
YOKSULLUĞA SON VERECEĞİZ
Ekonomiye yeni bir model teklifiniz var mı? Sıcak parayla iktisat idaresi uzun yıllardır Türkiye’nin mukadderatı oldu…
bir evvelki krizde Türkiye’nin en değerli sorunu dış açığını finanse edemez hale gelmemizdi. ötürüsı ile kısa vadede tedbirler alındı. aslına bakarsanız o programın ismi kuvvetli İktisada Geçiş programıydı. Bir türlü geçemedik. Kolay yola devam ettiler. Dünyada biroldukça ülke global iktisadın kendilerine sunduğu sermaye bolluğunun fırsatlarını rekabet güçlerini artıracak biçimde kullandı. Biz bunu yapamadık. Türkiye’nin yeni bir büyüme stratejisine muhtaçlığı var. Üreterek, verimliliği artırarak ülkeyi zenginleştirecek bir büyüme stratejisine gereksinim var. Eğitim siyasetlerinin bir daha düzenlenmesi gerekiyor. Kamu özel içinde yeni bir diyaloğa muhtaçlık var. Artık neoliberalizm periyodu geçti. Kalkınmada kamunun akılcı birtakım müdahalelerine gereksinim olduğu milletlerarası kabul görüyor. Bu niçinle önemli bir planlama teşkilatını ve ESK’yi kurmamız lazım. Güç sıkıntısı hayli önemli: her insanın ulaşabileceği bir güç altyapısını kurmak zorundayız. Büyümenin toplumun her kesitine refahı dağıtabilmesi hiç bir kesitin bu sürecin haricinde kalmaması. Bugün IMF, Dünya Bankası bu mevzuyu gündeme getiriyor. Yoksulluğa son vermek en değerli gayelerden biri. Biz de diyoruz ki yoksulluğa son vereceğiz.
Bu ekonomik krizden ne kadar müddette çıkılır? Bedelini bir daha halk mı öder?
Bu ekonomik krizi bir gecede toparlamak sıkıntı doğal ki ancak itimat uyandıran programlarla altı ayda toparlanır. Ülkenin en büyük krizi 2001’di. Gerçek ilaçla altı ayda ayağa kalktı. Natürel ki yandaşlara rant dağıtmanın, hesapsız kitapsız yatırımların bedelini milletimiz ödedi. Ancak bundan daha sonraki devirde halkın bunu ödeyecek gücü kalmadı.
HEDEFİMİZ BİR ORTAYA GELMEK
Masadaki altı partinin de iktisatta tezli isimleri var. Ortak siyaset oluşturmak sıkıntı olmuyor mu?
Ekonomi kurmaylarının tezli olması bilakis üretilen programın kalitesini yükseltecektir. Tüm partilerin çalışmaları epeyce kıymetli. Amacımız bunların bir ortaya gelmesi.
ÜÇ YENİYE MUHTAÇLIĞIMIZ VAR
İktidara geldiniz diyelim. Bu problemlerin çözülmesi için birinci atacağınız adımlar neler olacak?
Çözülmesi için birinci kaide itimadı sağlamak için değişim. Onun için üç yeniye gereksinimimiz var.
Yeni kurallar: Zira kurallar o denli hercü merç edildi ki bu kurallarla ülkeyi yönetmek mümkün değil.
Yeni kurumlar: Kurumlar fazlaca önemli tahrip oldu. Ne planlama teşkilatı kaldı ne maliye. Devlet İşçi, TÜİK, Merkez Bankası ortada. Bu kurumların bir daha güçlendirilmesi lazım.
Yeni takımlar: Bu takımların itimat vermediği için bu durumdayız.
Bunların sağlam temele oturması için de tarafsız cumhurbaşkanı ve kuvvetli parlamenter bir demokrasi kurulmalı. Bu takımların dört sütunu gerçekleştirmesi lazım. Hukuk devletin tesis edilmesi, adaletin sağlanması, orijinal bir seçim yasası ve siyasi ahlak yasası. Parti olarak milletvekilini milletin seçmesini istiyoruz ki partiler dinamik hale gelsin diye. Devlette saydamlığı artırmamız lazım. Devlet ne yapıyorsa görünmeli. Dünya standartlarında ihale yasası çıkaracağız. Her şey bütçenin ortasında olmalı. Görünür olmalı. Ne alınıyor ne ödeniyor herkes ulaşmalı. Sayıştay’ın üstündeki sansürün kaldırılması gerekiyor. Kesin hesap komitenin kurulması.
TÜRKİYE HAYALİ
– hiç bir çocuğun yatağa aç girmediği, eksik beslenmediği, karanlıkta oturmadığı, tüm çocukların eşit eğitime ulaştığı;
– Gençlerinin dünyada ne var ise dijitalleşmeden eğitime her şeye ulaşabilme umuduna sahip olduğu, özgürce düşünebildiği, konuşabildiği;
– Bayanlarının hiç bir baskıya uğramadan, her türlü eşit şartlarda her imkâna kavuşabildiği, istismardan, şiddetten kurtulduğu,
– Her yaşta vatandaşının kaliteli ve sağlıklı hayatı teminat altına alındığı;
– Birleşmiş Milletler’in 17 kalkınma kuralını gerçekleştirmiş, sürdürülebilir kalkınmayı başarmış bir ülke istiyoruz.
– Türkiye’nin muazzam bir potansiyeli var. Biz bunu yıllardır görüyoruz.. Gerçek ilaçlar verildiğinde neler yapılabildiğini gördük.
– Bu ülkeyi dünyanın önde gelen refah merkezlerinden biri haline getirmek mümkün.
– Global arz zincirlerinin kopması ile birlikte şu anda dünyanın en büyük ve güçlü pazarlarına hayli kısa müddette ulaşabilecek ender ülkelerden biriyiz.
– Önümüzde fırsatlar duruyor fakat liyakatsiz bir idare niçiniyle harekete geçiremiyoruz.
DOĞDUĞUNDAN İTİBAREN FIRSAT EŞİTLİĞİNE SAHİP OLACAK
Türkiye’de derin bir yoksulluk yaşanıyor. Hangi siyasetlerle yoksulluğa son vereceksiniz?
Bunun için kısa ve uzun vadeli siyasetlere muhtaçlık var. Kullanılan temel mallarda vergi oranların düşürülmesi üzere. Ancak kökten çözecek düzeneklerden biri şu. Aile sigortası sistemi oluşturduk. Yani yoksulluğun çözülmesi bir vatandaşlık hakkı olacak. Kimsenin elektriği kesilmeyecek, parasını ödeyemiyor diye. Güç bir insan hakkı. Herkes doğduğundan itibaren fırsat eşitliğine sahip olacak. Biz bunu geçmişten beri söylüyoruz. Bir jenerasyonu kaybetmek üzereyiz. Çocukları besleyemiyoruz sağlıklı gelişemeyen çocuğun kapasitesi gelişmiyor. Fakir çocuğu yoksulluğa mahkûm ediyorsunuz. Bunu kabul etmek mümkün değil. Kaliteli eğitime her insanın ulaşmasını sağlayacağız. Tarımda üretim etabında dayanağa başlayacağız. Türkiye’nin yeni bir perakende maddesine muhtaçlığı var.
Cumhuriyet’ten Jale Özgentürk’ün sorularını yanıtlayan Cumhuriyet Halk Partisi’nin iktisat siyasetlerinden sorumlu genel lider yardımcısı Faik Öztrak, Türkiye’nin 2000-2001 içinde yaşadığı büyük krizi çözen kuvvetli İktisada Geçiş programını hazırlayan ve uygulayan takımlar içinde yer alan bir isim. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Kısmı mezunu. Birmingham Üniversitesi’nde kalkınma finansmanı konusunda master yapan Öztrak, meslek hayatına Devlet Planlama Teşkilatı’nda (DPT) başladı. İktisat bürokrasisindeki periyodunu 2003’te Hazine Müsteşarı olarak tamamladı. Öztrak, dedesi Faik Öztrak üzere siyaseti seçerek 2007’de CHP’den Tekirdağ milletvekili olarak Meclis’e giriyor.
TÜRKİYE HER ALANDA MAKUS YÖNETİLİYOR
– AK Parti hükümeti “faiz niye, enflasyon sonuç” teziyle ismine “Türkiye Modeli” dediği bir iktisat siyaseti uyguluyor. Şu anda Türkiye iktisadı ne durumda?
Her şeydilk evvel Türkiye her alanda fazlaca makûs yönetiliyor. Bunun kararında iki tane iç içe geçmiş sıkıntıyla karşı karşıyayız. Bir tanesi ekonomik. Hükümetin baştan beri uygulamakta olduğu siyasetlerinin iflası sonucunda iktisat önemli bir patinaj içine girmişti. birinci vakit içinderda 2018’de söylemiş olduği “faiz niye enflasyon sonuç” argümanı 2021 Ağustosu’nda yeniden edince ipler koptu. Türk parasını pul ettiler. esasen dünyadan yüksekte seyreden enflasyon yeterlice üstlere gitti. Türkiye’deki enflasyonun üçte ikisi Saray mamulü. Tayyip Erdoğan’ın yanlış siyasetleriyle ortaya çıkan.
İkinci değerli kriz devletteki idare krizi. Bilhassa 2018’den itibaren tek adamlı parti rejiminin hayata geçmesi ile birlikte, Türkiye’deki tüm kurumlar ve karar alma süreçleri yıprandı. Adalet, güçler ayrılığı tabir özgürlüğü, demokratik standartlar, can ve mal güvenliği üzere konularda Türkiye son derece geriye gitti. İnanç kalmadığı vakit yatırımcı yatırım yapmaz, tüketici tüketmez.
DİBİ DELİK KOVAYA SU DÖKMEK GİBİ
AK Parti’nin baştan beri uyguladığı iktisat modelinin temeli nedir?
Dışarıdan sıcak parayı getir, millete borç ver tükettir, yatırım yaptır. Borca batırarak ekonomik büyümeyi sağla. Bunun bir sonu var. Bilançoların borç kısmı dolduğu anda borçlanma azalıyor. İktisatta önemli bir yavaşlama ve zahmetler ortaya çıkmaya başlıyor. Artık buna karşı ismine model dedikleri ucube bir uygulama başlattılar. Son derece tehlikeli bir uygulama. Kur muhafazalı mevduat. Milletin cebinden para çıkmayacak dediler. Üç ayın sonunda çıkan para 11.7 milyar lira. Bu yalnızca Hazine’den çıkan para. Bir de vazgeçilen vergiler var. 10 milyar liradan vazgeçilmiş durumda.
niçin tehlikeli?
Kuru sabitledik diyorlar. Bunun ortasında Merkez Bankası’nın art kapısından hayli büyük ölçülerde döviz satıyorlar. Sermaye hesapları açıksa bu tabanı delik bir kovaya su dökmek üzere. Boşalıp gidiyor. 128 milyar dolar da bu biçimde gitti. Seçime kadar oyun alanı yaratacak garip işler yapılıyor. örneğin son çıkan karşılıklar kararnamesi ile Türkiye’de kimin döviz alacağına, kimin yatırım yapacağına, kimin kredi alamayacağına, Tayyip Erdoğan karar veriyor. Ancak bunu bu türlü götürecek durumunuz yok. Bir yerden patlayacak ve domino taşı üzere başlayacaktır devrilmeye.
Devam ederse ne olur?
Çok önemli bir borç ödememe krizi gelir, ödemeler istikrarı krizi gelir. Önemli kredi pompalıyorsunuz. Bu kadar süratli kesitlerde krediyi arttırırsanız ithalatı da artırırsınız ki artırıyor. Dış ticaret açığımız her ay rekor kırıyor. Garantiler niçiniyle, döviz kuru elden çıkmaya başladığında bu bütçeyi etkileyecek, kamu açıkları ortaya çıkacak. bu biçimdece Türkiye dış açık ve kamu açığı üzere iki sürdürülemeyecek tesirin altında kalacak. Bunun sonu Türkiye her vakit görmüştür ki kriz olmuş.
2001 krizinden daha sonra Kemal Derviş’le birlikte uygulanan kuvvetli İktisada Geçiş programının değerli aktörlerinden bir tanesiydiniz. Bugün yaşadığımız problemler o günleri hatırlatıyor mu?
En değerli husus, kamu bankalarının epeyce önemli manipüle edilmekte olması. vazife zararlarında epey süratli bir artış var. Medya alımlarından tutun biroldukça yandaşa kredi açıldı. Bunlar döner mi dönmez mi? İşte artık önemli bakılırsav zararlarıyla bu ortaya çıkmaya başlıyor. O devirden ileri giden tarafları de var. Bu hükümet o devirden çok daha fazla iktisada mikro müdahaleler yapıyor. Piyasa iktisadı dediğimiz bir yapı ortada yok. Vatandaşa dövizle süreci yasaklıyor, yandaşlarına garantileri dövizle ödüyor. Kriter yok. Vatandaşa her şey yasak kendi yandaşına her şey özgür. Bir de borcun giderek dövizle alınan borçlara, enflasyona endeksli borçlara dönüşmesi. Bunun da tesiri ortaya çıkacak. Faizi düşürdük diyorlar. Baktığınızda 8 ay ortasında faiz yükü 600 milyardan 1.7 trilyon TL’ye çıkmış. Faiz yükü ana parayı geçmiş. Döviz tevdiat hesalarında da artış başlamış. Asıl tehlike ise artık iktisada ideolojik bir yaklaşım var. Bu niçinle fevkalade kusurlar var ve geri dönülmesi de güç. Bilgisizlik var. Tahribat o günkünden epeyce fazla olacak.
Kamu özel işbirliği projeleri ne olacak?
Mali disiplini sağlamak bakımından bu projelerdeki zımnî şartlı, dövize endeksli yükümlülükler önemli biçimde bütçemizi ipotek altına almaya başladı. Bu yıl sonuna kadar 42 milyar dolar gidecek. Beş kuruş çıkmayacak denen yatırımlarda sorun var. Bu problemin konuşulması lazım.
YOKSULLUĞA SON VERECEĞİZ
Ekonomiye yeni bir model teklifiniz var mı? Sıcak parayla iktisat idaresi uzun yıllardır Türkiye’nin mukadderatı oldu…
bir evvelki krizde Türkiye’nin en değerli sorunu dış açığını finanse edemez hale gelmemizdi. ötürüsı ile kısa vadede tedbirler alındı. aslına bakarsanız o programın ismi kuvvetli İktisada Geçiş programıydı. Bir türlü geçemedik. Kolay yola devam ettiler. Dünyada biroldukça ülke global iktisadın kendilerine sunduğu sermaye bolluğunun fırsatlarını rekabet güçlerini artıracak biçimde kullandı. Biz bunu yapamadık. Türkiye’nin yeni bir büyüme stratejisine muhtaçlığı var. Üreterek, verimliliği artırarak ülkeyi zenginleştirecek bir büyüme stratejisine gereksinim var. Eğitim siyasetlerinin bir daha düzenlenmesi gerekiyor. Kamu özel içinde yeni bir diyaloğa muhtaçlık var. Artık neoliberalizm periyodu geçti. Kalkınmada kamunun akılcı birtakım müdahalelerine gereksinim olduğu milletlerarası kabul görüyor. Bu niçinle önemli bir planlama teşkilatını ve ESK’yi kurmamız lazım. Güç sıkıntısı hayli önemli: her insanın ulaşabileceği bir güç altyapısını kurmak zorundayız. Büyümenin toplumun her kesitine refahı dağıtabilmesi hiç bir kesitin bu sürecin haricinde kalmaması. Bugün IMF, Dünya Bankası bu mevzuyu gündeme getiriyor. Yoksulluğa son vermek en değerli gayelerden biri. Biz de diyoruz ki yoksulluğa son vereceğiz.
Bu ekonomik krizden ne kadar müddette çıkılır? Bedelini bir daha halk mı öder?
Bu ekonomik krizi bir gecede toparlamak sıkıntı doğal ki ancak itimat uyandıran programlarla altı ayda toparlanır. Ülkenin en büyük krizi 2001’di. Gerçek ilaçla altı ayda ayağa kalktı. Natürel ki yandaşlara rant dağıtmanın, hesapsız kitapsız yatırımların bedelini milletimiz ödedi. Ancak bundan daha sonraki devirde halkın bunu ödeyecek gücü kalmadı.
HEDEFİMİZ BİR ORTAYA GELMEK
Masadaki altı partinin de iktisatta tezli isimleri var. Ortak siyaset oluşturmak sıkıntı olmuyor mu?
Ekonomi kurmaylarının tezli olması bilakis üretilen programın kalitesini yükseltecektir. Tüm partilerin çalışmaları epeyce kıymetli. Amacımız bunların bir ortaya gelmesi.
ÜÇ YENİYE MUHTAÇLIĞIMIZ VAR
İktidara geldiniz diyelim. Bu problemlerin çözülmesi için birinci atacağınız adımlar neler olacak?
Çözülmesi için birinci kaide itimadı sağlamak için değişim. Onun için üç yeniye gereksinimimiz var.
Yeni kurallar: Zira kurallar o denli hercü merç edildi ki bu kurallarla ülkeyi yönetmek mümkün değil.
Yeni kurumlar: Kurumlar fazlaca önemli tahrip oldu. Ne planlama teşkilatı kaldı ne maliye. Devlet İşçi, TÜİK, Merkez Bankası ortada. Bu kurumların bir daha güçlendirilmesi lazım.
Yeni takımlar: Bu takımların itimat vermediği için bu durumdayız.
Bunların sağlam temele oturması için de tarafsız cumhurbaşkanı ve kuvvetli parlamenter bir demokrasi kurulmalı. Bu takımların dört sütunu gerçekleştirmesi lazım. Hukuk devletin tesis edilmesi, adaletin sağlanması, orijinal bir seçim yasası ve siyasi ahlak yasası. Parti olarak milletvekilini milletin seçmesini istiyoruz ki partiler dinamik hale gelsin diye. Devlette saydamlığı artırmamız lazım. Devlet ne yapıyorsa görünmeli. Dünya standartlarında ihale yasası çıkaracağız. Her şey bütçenin ortasında olmalı. Görünür olmalı. Ne alınıyor ne ödeniyor herkes ulaşmalı. Sayıştay’ın üstündeki sansürün kaldırılması gerekiyor. Kesin hesap komitenin kurulması.
TÜRKİYE HAYALİ
– hiç bir çocuğun yatağa aç girmediği, eksik beslenmediği, karanlıkta oturmadığı, tüm çocukların eşit eğitime ulaştığı;
– Gençlerinin dünyada ne var ise dijitalleşmeden eğitime her şeye ulaşabilme umuduna sahip olduğu, özgürce düşünebildiği, konuşabildiği;
– Bayanlarının hiç bir baskıya uğramadan, her türlü eşit şartlarda her imkâna kavuşabildiği, istismardan, şiddetten kurtulduğu,
– Her yaşta vatandaşının kaliteli ve sağlıklı hayatı teminat altına alındığı;
– Birleşmiş Milletler’in 17 kalkınma kuralını gerçekleştirmiş, sürdürülebilir kalkınmayı başarmış bir ülke istiyoruz.
– Türkiye’nin muazzam bir potansiyeli var. Biz bunu yıllardır görüyoruz.. Gerçek ilaçlar verildiğinde neler yapılabildiğini gördük.
– Bu ülkeyi dünyanın önde gelen refah merkezlerinden biri haline getirmek mümkün.
– Global arz zincirlerinin kopması ile birlikte şu anda dünyanın en büyük ve güçlü pazarlarına hayli kısa müddette ulaşabilecek ender ülkelerden biriyiz.
– Önümüzde fırsatlar duruyor fakat liyakatsiz bir idare niçiniyle harekete geçiremiyoruz.
DOĞDUĞUNDAN İTİBAREN FIRSAT EŞİTLİĞİNE SAHİP OLACAK
Türkiye’de derin bir yoksulluk yaşanıyor. Hangi siyasetlerle yoksulluğa son vereceksiniz?
Bunun için kısa ve uzun vadeli siyasetlere muhtaçlık var. Kullanılan temel mallarda vergi oranların düşürülmesi üzere. Ancak kökten çözecek düzeneklerden biri şu. Aile sigortası sistemi oluşturduk. Yani yoksulluğun çözülmesi bir vatandaşlık hakkı olacak. Kimsenin elektriği kesilmeyecek, parasını ödeyemiyor diye. Güç bir insan hakkı. Herkes doğduğundan itibaren fırsat eşitliğine sahip olacak. Biz bunu geçmişten beri söylüyoruz. Bir jenerasyonu kaybetmek üzereyiz. Çocukları besleyemiyoruz sağlıklı gelişemeyen çocuğun kapasitesi gelişmiyor. Fakir çocuğu yoksulluğa mahkûm ediyorsunuz. Bunu kabul etmek mümkün değil. Kaliteli eğitime her insanın ulaşmasını sağlayacağız. Tarımda üretim etabında dayanağa başlayacağız. Türkiye’nin yeni bir perakende maddesine muhtaçlığı var.